Znajomość budowy i fizjonomii ryb, a zwiększenie skuteczności połowów
Znajomość budowy i fizjonomii ryb, a zwiększenie skuteczności połowów
Każdy wędkarz na swój sposób ocenia intensywność żerowania różnych gatunków ryb. Niektórzy traktują za wyrocznię kalendarz brań, inni czynniki atmosferyczne bądź morfologię zbiornika. Jest jednak spore grono wędkarzy, którzy biorą pod uwagę także fizjonomię i budowę danego gatunku.
Wśród nich jest Marcin Franke, założyciel platformy dla wędkarzy FishExpert.pl. Zauważa on, że fizjonomia ryb wskazuje na wiele czynników, które mogą wpływać na sposób, miejsce, czas i intensywność ich żerowania. Natomiast znajomość najważniejszych cech budowy i czynności organizmu ryb pozwala na osiągnięcie dużo lepszych rezultatów wędkarskich.
Zacznijmy od fizjonomii ryb
Ryby jeziorowe można podzielić na trzy podstawowe grupy, biorąc pod uwagę strefę wodną, w której żyją. Są to ryby denne, ryby strefy przybrzeżnej oraz ryby wolnej przestrzeni wodnej. W zależności od strefy, w której przebywają, gatunki ryb różnią się kolorem, kształtem i sposobem żerowania. Ryby denne mają ubarwienie koloru dna, żeby trudniej było je zauważyć z góry. Ryby strefy przybrzeżnej posiadają maskujące paski w odcieniach roślin wodnych i kształt w większości przypadków spłaszczony bocznie, co ułatwia im przepływanie pomiędzy roślinami wodnymi. Z kolei ryby wolnej przestrzeni wodnej przeważnie mają kształt o owalnym przekroju poprzecznym, nieco zbliżonym do kształtu torpedy, który to pozwala im na sprawne i szybkie przemieszczanie się w otwartej toni wodnej.
Kilka słów o oddychaniu
Ryby, jak wszyscy wędkarze wiedzą, oddychają skrzelami. Odbywa się to poprzez wciągnięcie wody do otworu gębowego przy zamkniętych pokrywach skrzelowych, a następnie przepompowanie wody przez skrzela za pomocą otwierających się w chwilę potem pokryw oskrzelowych. Przepychana woda obmywa skrzela i oddaje im tlen, pobierając dwutlenek węgla. Ważne jest to, że ilość tlenu rozpuszczonego w wodzie jest 30 razy mniejsza niż w powietrzu.
Dlaczego ta wiedza jest tak istotna? – Z prostego powodu, gdyż różne gatunki ryb mają różne wymagania, co zawartości tlenu w wodzie. Na przykład najmniejsze wymagania tlenowe mają takie ryby, jak karaś, sum, lin, leszcz czy karp, a największe takie, jak ukleja, miętus, sieja czy sielawa.
Z kolei sandacze, okonie, płocie czy szczupaki mogą żyć w wodzie o średniej zawartości tlenu. Analizując preferencje tlenowe ryb możemy określić, w jakich wodach występują dane gatunki ryb. Poza tym w zależności od pory roku i natlenienia wody, możemy uściślić, jakie ryby mają w danym momencie sprzyjające warunki tlenowe do żerowania – mówi Marcin Franke z FishExpert.pl.
Przemiana materii również ma znaczenie
Z przemianą materii związana jest bezpośrednio intensywność żerowania ryb. Przemiana materii u różnych gatunków ryb jest uzależniona w dużym stopniu od temperatury wody i jej zmienności. Prawidłowość u większości gatunków jest jedna, im wyższa temperatura wody, tym szybsza przemiana materii spowodowana szybszym trawieniem. – Implikuje to pobieranie większej ilości pokarmu i intensywniejsze żerowanie. Jednak należy pamiętać, że wiele gatunków ryb ma określone przedziały temperatur wody optymalnych do żerowania, z którymi warto się zapoznać – dodaje Marcin Franke z FishExpert.pl.
Uwaga na zmysły
Ryby posiadają bardzo dobrze rozwinięte narządy zmysłów, które są zróżnicowane w zależności od gatunku, trybu życia i sposobu pobierania pokarmu. Wzrok jest u wielu gatunków ryb zmysłem najważniejszym, którym posługują się przy wyszukiwaniu pokarmu. W zależności od sposobu żerowania można ryby można podzielić na następujące grupy (wg. W.R. Protasow):
Ryby światłolubne z dobrze rozwiniętym zmysłem wzroku np. szczupak, okoń, płoć;
Ryby ciemnolubne o dobrze rozwiniętym narządzie wzroku np. krąp, węgorz, miętus czy leszcz;
Ryby o małej wydolności narządu wzroku np. lin, karaś czy sum.
Wiele gatunków ryb ma również świetnie wykształcony narząd węchu, dzięki któremu mogą odnaleźć pożywienie nawet w wodzie o małej przejrzystości. Najlepiej rozwinięte zmysły węchu mają takie ryby, jak węgorz czy sum, które z daleka potrafią wyczuć zapach krwi, roznoszący się w wodzie.
Niektóre ryby wykształciły w sobie zmysł smaku w postaci wąsów, w których znajdują się zakończenia nerwowe. Są one wrażliwe nie tylko na dotyk, ale przede wszystkim na smak. – Co ciekawe przykładowo sum i miętus mają kubki smakowe, nie tylko w wąsach i w jamie gębowej, lecz również na całym ciele. Dzięki temu ryby wyczuwają 4 podstawowe smaki – słodki, gorzki, słony i kwaśny. Lecz w przypadku smaku gorzkiego, wyczuwają go dopiero po wzięciu do pyska – uzupełnia Marcin Franke.
Ryby posiadają również doskonale rozwinięty narząd słuchu, działający jednak zupełnie inaczej niż u innych zwierząt. Ryby nie posiadają ucha zewnętrznego, więc dźwięki odbierają za pomocą przewodnictwa kostno-chrząstkowego czaszki. Odbywa się to dzięki skomplikowanemu narządowi zwanemu labiryntem lub błędnikiem błoniastym. Jest on bardzo ważny, gdyż pełni także funkcję narządu równowagi. Co ciekawe ryby odbierają inny zakres fal dźwiękowych niż ucho człowieka. Ludzie odbierają fale o częstotliwości od kilkudziesięciu do 20 tysięcy drgań na sekundę, natomiast ryby są bardzo czułe na infradźwięki, odbierając częstotliwości do nawet 3 drgań na sekundę.
I jeszcze linia boczna
Linia boczna to u ryb zmysł, którego działanie polega na odbieraniu drgań i kierunku przepływów wody. Dzięki niemu ryby mogą nawet w ciemności lub w trakcie wykonywania szybkiego ruchu omijać przeszkody oraz wyczuwać przepływające obiekty, w tym inne ryby. Dzięki linii bocznej drapieżniki wyczuwają zbliżającą się ofiarę, zanim ją jeszcze zobaczą, przez co mogą się przygotować do ataku. Przez to często obserwowane jest zjawisko ataku ryb spokojnego żeru na przesuwający się haczyk z przynętą.
Podsumowując…
Wiedza z powyższego zakresu jest niezbędna do dobrania odpowiedniego sprzętu, metody połowu, pory roku oraz stanu wody w celu zwiększenia swoich szans złowienia konkretnego gatunku ryby. Znajomość fizjonomii, sposobu żerowania i warunków, w których żerują poszczególne gatunki pozwala odpowiednio i bardziej profesjonalnie przygotować się do wyprawy wędkarskiej. W końcu każdą pasję należy sukcesywnie rozwijać!