Każdy z nas, bez względu na to czy jest nastolatkiem czy już dojrzałym człowiekiem, czy jest kobietą czy mężczyzna, marzy o tym, aby mieć piękne, grube, lśniące włosy. Staramy się jak najlepiej dbać o ich kondycję, chodzimy do fryzjera, układamy je w specjalny sposób i stosujemy szereg kosmetyków, aby jak najdłużej nasze włosy były zdrowe i mocne. Niestety, zdarzają się sytuacje, zazwyczaj zupełnie od nas niezależne (zwykle są to różnego rodzaju choroby, zarówno miejscowe, dermatologiczne, jak i ogólnoustrojowe, np. niedoczynność tarczycy czy też niedokrwistość), że włosy stają się słabe i cienkie oraz zaczynają stopniowo wypadać. Czasami ten proces jest mało nasilony, jednak w zdarza się, że włosy zaczynają wypadać naprawdę w dużej ilości, co z kolei zaczyna prowadzić do łysienia. Jedną z takich sytuacji jest choroba o nazwie łysienie plackowate, która jest naprawdę dużym problemem.

Zanim zaczniemy omawiać na czym polega ta jednostka chorobowa, warto zwrócić uwagę na to, jak włosy są zbudowane i w jaki sposób rosną.

Każdy włos w przeważającej mierze jest zbudowany z keratyny, która z kolei zawiera w sobie cysteinę będącą bogatym w siarkę aminokwasem. Włos osadzony jest w zagłębieniu naskórka, które nosi nazwę mieszka włosowego. W mieszku włosowym, znajduje się korzeń włosa oraz przyczep mięśnia przywłośnego odpowiedzialnego za „jeżenie sie włosów” oraz powstawanie tzw. „gęsiej skórki”. Nieco powyżej mieszka włosowego znajdują się też ujścia gruczołów łojowych.

Z jakich części zbudowany jest włos?

Każdy włos składa sie z dwóch części – korzenia i łodygi. Korzeń włosa to cześć włosa, która zagłębiona jest w skórze w mieszku włosowym. Łodyga włosa wystaje natomiast ponad powierzchnie skóry.

W jaki sposób rosną włosy? Należy pamiętać o tym, że żaden włos nie rośnie w sposób ciągły. Każdy włos przechodzi cykl rozwojowy, na który składają się trzy fazy. Zalicza się do nich fazę wzrostu, fazę inwolucji oraz fazę spoczynku. Większość włosów znajduje się w fazie wzrostu, która trwa zazwyczaj kilka lat. Faza inwolucji zwykle trwa kilka tygodni i obejmuje zdecydowanie mniejszą ilość włosów. Faza spoczynku trwa natomiast kilka miesięcy. Po jej zakończeniu włos wypada, a w jego miejscu rozpoczyna się wzrost nowego włosa. Należy pamiętać, że niewielka ilość włosów, zwykle w liczbie pomiędzy 60 a 100, wypada każdej doby i jest to zjawisko zupełnie normalne i fizjologiczne i absolutnie nie trzeba się tym martwić.

Czym jest łysienie?

Łysienie jest stanem przejściowej lub trwałej utraty włosów. Zdarza się, że dotyczy ono tylko jednego miejsca lub fragmentu skóry głowy, czasami jednak obejmuje całą powierzchnię skóry głowy.

Przyczyn łysienia może być wiele. Może być ono wywołane zbyt intensywnymi zabiegami na włosach, np. nagminne używanie prostownicy do włosów, zbyt częste farbowanie włosów, szarpanie włosów przy czesaniu. Także niedobry witamin i minerałów mogą przyczyniać się do łysienia. Nadmierne wypadanie włosów obserwuje się też w przebiegu niedoczynności tarczycy czy też niedokrwistości. Zdarza się też, że choroby autoimmunologiczne, jak np. toczeń rumieniowaty układowy, przyczyniają sie do łysienia. Także choroby skóry głowy, między innymi grzybica, powodują łysienie.

Jedną z przyczyn łysienia jest także łysienie plackowate.

Czym jest łysienie plackowate?

W jego przebiegu pojawiają się przejściowe lub trwałe ogniska łysienia dotyczące skóry owłosionej głowy. Czasami łysienie może obejmować również brwi, rzęsy, okolice narządów płciowych i doły pachowe.

Jaka jest przyczyna łysienia plackowatego?

Niestety, do tej pory etiologia choroby nie została poznana. Bierze się pod uwagę czynniki genetyczne oraz zaburzenia pracy układu immunologicznego, często bowiem łysienie plackowate współwystępuje z chorobami autoimmunologicznymi ( np, toczeń rumieniowaty, bielactwo). Ponadto szuka się też związku łysienia plackowatego z zaburzeniami czynności układu nerwowego oraz z czynnikami psychicznymi i naczyniowymi. Stosunkowo często choroba występuje rodzinnie, co sugeruje właśnie podłoże genetyczne.

Jakie są typowe objawy łysienia plackowatego?

Typowym objawem w przebiegu choroby jest co najmniej jedno wyraźnie odgraniczone ognisko łysienia o owalnym lub okrągłym kształcie. W obrębie ogniska skóra jest zazwyczaj niezmieniona, często ma kolor kości słoniowej, zdecydowanie rzadziej jest zaczerwieniona. Zdarza się, że u pacjentów cierpiących na łysienie plackowate pojawiają się też problemy z paznokciami, które mogą być bardzo cienkie, mogą ulegać rozdwajaniu, mogą też na nich pojawiać się wgłębienia.

Jak stawia sie rozpoznanie łysienia plackowatego?

Rozpoznanie jest stawiane przez lekarza dermatologa na podstawie typowych objawów choroby. Dodatkowo za rozpoznaniem przemawia fakt, jeśli do wyłysienia doszło szybko. Ponadto można wykonać także badanie trichogramu, w którym ocenia się liczbę i stan włosów. Jeśli łysienie plackowate jest bardzo nasilone (tzw. rozlane łysienie plackowate), czasami trudno jest postawić diagnozę i konieczne jest wykonanie biopsji skóry i histopatologiczna ocena wycinka skóry.

Jak wygląda leczenie choroby?

W leczeniu ambulatoryjnym stosuje się zewnętrznie minoksydil oraz cygnolinę, częste są też kuracje za pomocą preparatów glikokortykosteroidowych. Niestety, często leczenie tego typu środkami nie jest skuteczne, po zaprzestaniu leczenia objawy choroby mogą wracać i pacjent od nowa ma problem z wypadaniem włosów. Zdecydowanie bardziej skuteczne jest leczenie za pomocą metody PUVA (jest to leczenie światłem ultrafioletowym w połączeniu z substancjami chemicznymi będącymi fotouczulaczami, substancje te należą do psolarenów) oraz metody fotodynamicznej UVA. Po zastosowaniu tego typu leczenia zwykle uzyskuje się odrost włosów u około połowy pacjentów.

Autor: lek. med. Anna Posmykiewicz